Arro

Arro ligt 10 km van L'Ainsa op de weg naar Campo. Je vindt de molen ongeveer 1 km voor het dorp. De cirkel op de kaart geeft aan waar. Kaart 212> van het Spaanse Instituto Geográfico y Catastral (2a edición 1952) suggereert dat de molen langs de Río Lanata ligt. Dit is niet zo. De molen bevindt zich op hetzelfde beekje als het vroegere kuuroord van Arro (baños op de kaart: een ander schromelijk verwaarloosd aspect van Aragóns verleden.)

Alle illustraties : 21.XII.1998

(1) Overzicht van de constructie.

De molen was maar een deel van een grotere constructie die in slechte staat verkeert. Alleen de kleine kamer rechts in (1) is nog goed bewaard. Het gedeelte van de eigenlijke molen is zo goed als helemaal verdwenen (1 links, 2). De muur achteraan heeft het uit gehouden net als sommige stukjes aan de basis van de voorgevel (3 links), maar verder niets meer. De molen staat op de oever en het water ondermijnt zonder medelijden de fundamenten (2).

Dit geeft ons een idee over de manier van aanpak bij de bouw. Eerst hebben we de diepte en de dikte van de voet van de wanden. We zien ook de aarde tussen de muren. Het lijkt er op dat de cárcavo niet uit de grond gedolven werd. Het ziet er uit alsof de ruimte tussen de muren gevuld werd met zand rond een gewelf dat later de cárcavo moest worden. De vloer van de werkplaats kwam dan bovenop dat zand.

(2) De resten van de molen vlak naast de rivier.

(3) De mond van de cárcavo.

Een brede, en nog altijd solide, boog (3) geeft toegang tot een ruime cárcavo. Het dak is zeer dik en gevormd door een gewelf bedekt met een laag platte stenen. Een smalle strook (4) is dunner met alleen de toplaag met openingen voor de as en de aliviador om de steen te lichten. Doorheen een opening (5) zien we het profiel van een oude molensteen.

We hebben uitgekeken voor een vijver en andere waterwerken. We konden sporen vinden van een kanaal, dat op sommige plekken wat breder werd, maar een dam (azud) konden we niet ontdekken. Ook geen duidelijk begrensde vijver, en even min een drukput.

Wat we wel vonden was een klein stenen brugje (7) over het kanaal en een steen buiten dienst tussen de struiken (8).