voorbeelden zijn meteen ook de beste vind ik. Ze zijn beide voor hetzelfde merk maar liggen 15 jaar uiteen. We zien telkens een mooi ongerept stukje zeelandschap met een walvis er in, maar de klemtoon ligt wel anders. Reclame 1 spreekt over de zeeën terwijl nr 2 het meer heeft over de bescherming van de wereld in het algemeen.

Ik vind de tekst best wel geslaagd. Ze is direct en zonder wollige taal om te versluieren dat de firma geen standpunt heeft. In enkele regels (nr 1) wordt ons verteld wat de mensheid doet: De weinige Blauwe Vinvissen die overblijven, moeten het afleggen tegen een roofdier dat alleen al in deze eeuw achteloos achthonderd diersoorten uitgeroeid heeft: de Mens. Net als elk ander wezen in zee heeft ook de Blauwe Vinvis proper water nodig.
Op dat moment was de ramp met de Exxon Valdez (maart 1989) pas in onze retina's geschroeid en dat verklaart wellicht het onderwerp van deze reclame : de firma produceert supertankers met een dubbele romp om verlies van olie te verhinderen. Het landschap staat hier voor alle oceanen.

ondertussen uit ons geheugen weg gezonken en het broeikas effect en de invloed van de mens op het klimaat strijden voor onze aandacht. Reclame 2 weerspiegelt deze verandering. Ook de taal is modern geworden. We worden gedompeld in een cocktail van slogans zonder echte inhoud: Soms betekent bijdragen aan de wereld, alles laten zoals het is. Of … om te slagen in zaken moet je ook slagen in het leven. Of Een betere wereld is onze zaak enz. Slechts één weetje springt er uit : de firma … ontwikkelt tankers aangedreven door vloeibaar aardgas – een efficiënte en schone brandstof …. Het landschap staat hier voor heel de aarde en niet voor de oceanen alleen.

longinhoud heeft de walvis regelmatig nood aan nieuwe zuurstof (3). Heb ook jij nood aan een zuurstofrijke omgeving ? Behoefte aan verademing ? Dan bieden wij je graag de zuurstof… Het voorbeeld is onderdeel van een reeks job advertenties waar verschillende dieren in optreden. Ze hebben allemaal zuurstof nodig, maar dat wordt nergens zo duidelijk gesteld. Waarom dan wel hier bij een Bultrug ? Ik neem aan dat het een soort moest zijn van een omgeving waar zuurstof niet vanzelfsprekend is. Een Bultrug hoeft natuurlijk niet te springen om adem te halen, maar het is wel leuker voor de foto. Hierdoor suggereert de vacature ook een atmosfeer van avontuur, nieuwe grenzen, ontdekkingen. Alleen jammer dat de tekst wat gefor­ceerd klinkt. Je kan een gelijkaardige jobadvertenties vinden met dolfijnen.

worden (4) kon heel goed ook een jobadvertentie geweest zijn, maar het gaat hier over een serie bedrijfsvoertuigen. Je houdt best al van in het begin rekening met de groei van je zaak. Hier staat de walvis heel eenvoudig voor groot hetgeen de maat is van jouw ambities.

(5) is moeilijk te vatten. Vertegenwoordigt die Orka misschien de risico's van het leven waartegen we moeten beschermd worden (zie ook haaien)? Ik denk dat eerder het geluksgevoel uitgedrukt door de sprong belangrijk is. Vandaag geniet je van een zorgenvrij leven ; hou het zo ; denk vooruit. De keuze van de soort speelt dan weinig rol, als er maar geluk uit straalt.

de volgende reclame met een Orka (6). De camera is slank, stijlvol, komt met autofocus en gezichtsherkenning, en is uitgerust met een unieke, uitschuifbare lenscover. De slotzin luidt Vang de mooiste momenten uit je leven en deel ze met iedereen. Maar, onder ons, waarom de Orka ?

ter wereld in het oor van de slechthorende (7). Bij Orka's, en de andere walvisachtigen, is het binnenoor gescheiden van de rest van de schedel, precies zoals deze computer die fungeert als een uitwendig oor. Het is moeilijk te geloven, maar zou het kunnen dat daarom bewust een walvisachtige gekozen werd? Maar waarom dan een Orka ? Omdat ze in groepen leven en contact houden met elkaar via geluid ? Zou dan de Orka in nr. 5 gekozen zijn omdat de schrijver op de hoogte was van hun sociaal gedrag ?

de keuken (8) verwijst naar de schone lucht in de pool­gebieden met Arctische frisheid. De staart staat voor de noordpool en de veronderstelde frisse lucht ginds. De schrijver nam een ernstig risico door voor een walvis te kiezen. Walvissen zijn helemaal niet beperkt tot de Noordpool, en ook niet tot de poolgebieden. Daardoor komt de link met het schone poolgebied niet automatisch. Het zou een ware ramp zijn mocht de lezer eerst denken aan de stinkende lucht die uit het spuitgat komt als de walvis uitademt.

de nrs. 3 en 8, verwijst naar respiratie. In nr. 3 was het de zuurstof, in nr. 8 propere en frisse lucht en hier gaat het over de ademhaling zelf. Het medicijn van nr. 9 bevrijdt uw neus en de spuiter van een walvis is inderdaad bewijs van een neus op vol vermogen. Jammer dat de fotobewerking niet bijzonder gelukt is.

de telefooncentrale is een misterie (5). Doordat ze centrales kunnen leveren die tot 25 000 toestellen aan kunnen, krijg je vast een geschikte oplossing op maat. Maar waarom een Bultrug ?

als een walvis over je heen springt (11). De walvis staat voor een onverwachte tegenvaller wanneer je weg van thuis bent. Wat er ook gebeurt op reis …, met deze reisbijstand, weet je zeker dat je vakantie niet in het water valt. Het is onze enige reclame waar een walvis staat voor een mogelijk gevaar.

Merk op dat precies dezelfde scene had kunnen gebruikt zijn voor een vakantie met walvissafari. Mensen tijdens zo'n trip zouden de gebeurtenis vast als een hoogtepunt zien en er geen moment aan denken om hun reisbijstand op te bellen.

zee voor een reeks pleziervaartuigen (12) geeft een nieuwe betekenis aan de staart. In nr. 4 stond die voor een walvis en die weer voor de grootte van de ambities van de lezer. In de nrs. 1 en 8 stond de staart respectievelijk voor een onvervuild leefmilieu en de poolgebieden met frisse lucht. Hier betekent de staart wellicht loskomen en vrij zijn om over de oceanen te zwerven. Dat is eerder ongebruikelijk want voor dit soort ideeën roepen tekstschrijvers vaker de hulp in van dolfijnen.

dit hoofdstuk:

• Grotere walvisachtigen
• Kleinere walvisachtigen (dolfijnen)
• Pinnipedia