Bara

Bara definitely is a remote spot.
•1) Van Sabiñánigo richting Huesca rijden tot aan Lanave. Linksaf naar Boltaña. Vrij snel kom je aan de Molino de Villobas en nog wat verder aan de afslag naar Nocito. •2) Je kan ook vanuit Boltaña de weg nemen naar Lanave. Kruis de Río Ara en een lange bochtige weg brengt je naar de Molino de Escartín. Kijk uit voor de afslag naar Nocito. Vanaf het punt waar je de hoofdweg verlaat is het nu 12 km piste (denk aan je vrije hoogte!) tot Nocito waar je een bord naar Bara zult vinden. •3) Er is tenslotte ook nog een verharde weg vanaf de Puerto de Monrepos over Belsué tot Nocito.

Na Nocito volgen nog 13 km vrij goede grintweg. Loop van de kerk naar de rivier (Río Alcanadre) en ga verder tegen de stroom in. Blijf op de rechter oever.

Foto's: 05.VI.2000

©Instituto Geográfico
Nacional de España

De molen ligt verborgen tussen de weelderige vegetatie langs de hier nog zeer jonge Río Alcanadre. Als we het goed hebben is de enige molen nóg meer stroomopwaarts die van Matidero. Verder stroomaf hebben we bv nog de graanmolen van Las Almunias de Rodellar.

Er is een dam gebouwd in een vernauwing van de rivier op ongeveer 450m voor de molen (zwarte streep en afb. 1). Het resultaat is een indrukwekkende voorraad water. Ongeveer halfweg naar de molen is er nog een tweede kleinere dam. Een ruim kanaal voert het water naar een tweede reservoir (embalse) naast de molen (2).

De molen van Bara is heel eenvoudig gebouwd. Er is één vrij grote ruimte met de stenen en een kleiner bijgebouw dat wellicht diende om de lastdieren te stallen. Geen woonruimte voor de molenaar. We hebben een gelijkaardige molen aangetroffen in Abellada maar ook in bv. Letosa, Torrolluala del Obico en Aso de Sobremonte. De cárcavo is, typisch voor de streek, wijd open.

(1) Azud op de Río Alcanadre

(2) Reservoir; pijl toont de molen

(3) Embalse torent boven molino

(4) Overzicht van de site
(l-r) embalse, annex, molino, Alcanadre

De embalse (2) is vrij groot en diep voor zo'n kleine molen. Foto's 3 en 4 illustreren hoe de bouwer maximaal gebruik maakte van de situatie ter plaatse. Het reservoir ligt iets boven de molen en de zware wanden reiken tot boven het dak.

In deze configuratie dient het reservoir als een embalse (voorraad) en even goed als een cubo (waar de waterkolom druk levert, zie ook de molen van Morana).

Riet en struiken vullen tegenwoordig het meer dat toch nog een klein beetje dient als vroeger: sommigen uit Bara leiden met een lange buis water af naar hun woonst.

De werkplaats is niet bijzonder ruim. Een klein venster kijkt uit over de rivier. Er zijn twee (6, 7) deuren tegenover elkaar gelegen in de korte wanden.

(5) Op rust gestelde ligger-steen vooraan

(6) Complete productie eenheid

Toen wij er waren was de werkplaats verrassend net voor een verlaten gebouw. Een verhoog domineert de ruimte. Hier waren oorspronkelijk twee koppels stenen aan het werk. Eén stel is afgebroken (de ligger is vooraan zichtbaar in afb. 5).

De resterende eenheid (6) is bijna kompleet met een loper, een tolva (trechter), een guardapolvo (stofvang) en aan de uitlaat een mooie farinal (een kist waar het meel in valt, 7) met een cruz (detail bovenaan) die hielp bij het zakken vullen.

De configuratie herinnert aan de harinero van Humo de Muro vooraleer het dak bezweek. Merk op dat de guardapolvo ginds rond was terwijl ons specimen hier 8 kanten telt (net als in Las Almunias de Rodellar en Yésero).

De cárcavo staat uitzonderlijk wijd open en is nog in behoorlijke staat. Er is maar één wiel (in metaal, 9). De wand achteraan vertoont de eerste tekenen van erosie. Hierdoor ligt de verbinding tussen de cubo en de cárcavo open en bloot. De botana (pijp en spuitstuk) is van hout gemaakt (9, 10).