Chimillas

Chimillas ligt iets ten noorden van de stad Huesca. Uit Huesca de weg nemen naar Pamplona via Puenta la Reina de Jaca. Chimillas is aangeduid. Vermits de eigenaars van de Molino de Morana zo vriendelijk waren om er ons heen te brengen, kan ik minder nauwkeurig de weg aangeven. Zoek naar de Alberca de Cortés ten zuiden van het dorp. De molen, gekend als de Molino de Cortés ligt er vlakbij. Het gebouw is nu een tweede verblijf voor mensen uit Huesca. We zijn er rondgeleid door de eigenaars, trots met reden want de molen is prachtig gerestaureerd.

Illustraties: 29.XII.2002

(1) La alberca de Cortés

(2)

De Alberca de Cortés is een grote plas die nu water levert voor bevloeiing. Aan de voet van de dam begint een kanaal dat eerst de Molino de Cortés voorziet en daarna ook de Molino de Morana die enkele kilometer verder nabij Huesca op hetzelfde kanaal ligt.

Het kanaal splitst al na de eerste meters. Eén tak (links op de foto) voedt direct het hoofdkanaal. De andere tak voert water naar het reservoir van de molen. Dat rust tegen de voorgevel van de molen. Het reikt twee verdiepingen hoog en kan dus een flinke voorraad opslaan.

(3) voorgevel van de molen met
wand van de embalse twee verdiepingen hoog

(4) achterkant met twee cárcavos en
klep op het hoofdkanaal

De verste hoek van de embalse steekt vooruit tot binnen in de keuken. Ik vraag me af of dit het gevolg van een misrekening is, of met opzet bijv. om de kamer te koelen.

De achtergevel opent met twee cárcavos. Eén ervan is leeg al sinds de huidige eigenaars zich kunnen herinneren. In de andere cárcavo rust een metalen wiel en enkele tandwielen die vroeger wellicht de buil- en zeefmachines zullen aangedreven hebben, die gewoonlijk aanwezig waren in molens van deze grootte (bijv. Villalangua).

De werkvloer sensu strictu is bewaard zoals het was. Er was slechts één paar stenen (klopt met die ene cárcavo) onder een achtkantige stofvang (guardapolvo). We herkennen ook de tolva en de grua met de cabra die dienden om de stenen op te lichten om ze bij te scherpen. De farinal waar het verse meel in opgevangen werd, is nog net zichtbaar linksonder.

Een trechter leidt door het plafond. De molen is eigenlijk in de vallei van de Río Isuela gebouwd. De bovenste verdieping komt hierdoor op dezelfde hoogte als de oude wegen die op de hogere gronden liepen. Het graan werd dus boven geleverd. Daaronder was een tijdelijke opslag van waaruit het graan gemakkelijk door de trechter omlaag kon vallen naar de malende stenen.

(8) werkplaats met grua,
regulador, tolva, guardapolvo

(9) trechter brengt het graan
uit de wachtvoorraad omlaag